1 Temmuz 2016 tarihinin şafağında bulunmaktayız. 2012 yılında çıkartılan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği yasası ile birlikte Kanun’un kademeli olarak geçiş yapacağı ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri ile kamu kurum ve kuruluşları’nın Temmuz 2014’de kapsama gireceği öngörülmüştü. Ancak 12/7/2013 tarihli 6495 sayılı torba yasanın 56.maddesinin 1.fıkrası bu kademeli geçişi 1 Temmuz 2016’ya erteleyerek mevcut süre uzatıldı. Az tehlikeli yerlerin ve kamu kurum ve kuruluşlarının kapsam dahilinde olması demek mevcut durumda ne kadarlık bir kapasite artışı gerektirir? Mevcut uzman sayısı ve OSGB sayısı bunun için yeterli midir? Bizde bu yazımızda Türkiye’nin genel çerçevesini yansıtan ve halihazırda Gayrisafi Yıllık Hasıla’nın %22’sine katkı sağlayan İstanbul’da bulunan OSGB’leri merceğe alarak bazı soruları yanıtlamaya çalışacağız.
İş Sağlığı ve Güvenliği hizmeti veren OSGB’lerin İstanbuldaki genel durumu :
Bizim OSGB olarak ÇSGB İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak 2015 yılındaki son kayıtlara göre yetkilendirilmiş kuruluşlar listesine göre durum:
Türkiye genelinde mevcut OSGB 8.ULuslarası İş sağlığı ve güvenliğinde bildirildiğine göre 2.173 adettir. Bunların yaklaşık olarak 600 tanesi yani sayısı 2005’dir. 553 tanesi yani % 27’ü İstanbul’da kurulmuştur. Denetimler sonucunda bunların 17’sinin yetki belgesi iptal edilmiş, 94 tanesi kendisi kapatmış, 11 tanesinin ise yetki belgesi askıya alınmıştır. Şu anda aktif çalışan OSGB sayısı 2000 adet altındadır. Ağırlığı inceleyecek olursak OSGB kapanma oranı % 0,84’dür. % 4,68’i kendisi kapatma yolunu tercih etmiştir. % 0,54’ünün ise yetki belgesi askıya alınmıştır.
İSG Katip giriş sayfasında yer alan güncel verilerek göre Türkiye genelinde 2152 yetkilendirilmiş ve aktif çalışmakta olan OSGB bulunmakta olup bunların 588’i yani % 27’si İstanbul’dadır.
İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonelleri Sayıları:
| No | İSG Profesyoneli | Türkiye Geneli Sayı | İstanbul | Yüzde Dağılımı (%) |
| 01 | C sınıfı Uzman | 69506 | 16065 | %23,113 |
| 02 | A sınıfı Uzman | 17155 | 4164 | %24,27 |
| 03 | B sınıfı Uzman | 10926 | 3363 | %30,77 |
| 04 | İşyeri Hekimi | 28592 | 7369 | %25,77 |
| 05 | Diğer Sağlık Personeli | 136837 | 17026 | %12,44 |
Tablo.1. İSG Profesyonelleri sayıları
- Çalışan Sayıları:
15 Nisan 2016 TÜİK verilerine göre Ocak 2016 istihdam verileri :
Türkiye Geneli İstihdam: 29 milyon 565 bin olarak kaydedilmiştir.
İstanbul İstihdam: 5 milyon 713 bin yani %19,7 olarak kaydedilmiştir.
C.SONUÇ VE DEĞERLENDİRME:
İstanbul Türkiye Nüfusu’nun % 19,3’üne barındırması, Türkiye Gayrisafi yıllık hasılasına (TGYH) % 22 oranla ve Türkiye geneli istihdama % 19,7 katkısı ile ülkemizin dinamosudur. Türkiye genelinde bulunan 2152 OSGB’nin 588’i yani % 27’si İstanbul’da kuruludur. Türkiye geneli İSG Profesyonellerinden C sınıfı İş Güvenliği Uzmanlarının % 23’ü, A sınıfı İş Güvenliği Uzmanları’nın % 24’ü, B sınıfı İş Güvenliği Uzmanları’nın % 30’u, İşyeri hekimlerinin % 25’i ve diğer sağlık personellerinin % 12’si İstanbul’da faaliyet göstermektedir.
Peki halihazırda çalışan sayısına bakılmaksızın tehlikeli ve çok tehlikeli işletmelerde İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetleri yürütülmekte iken, 1 Temmuz 2016’da 50 ve altında işçi çalıştıran az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin ve kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet almaya başlaması ile birlikte, tüm kuruluşlara hizmet verebileceğimiz yeterli sayıda İSG profesyonelimiz bulunmakta mıdır? Bu soruyu Türkiye’nin geneli profilini yansıtan İstanbul açısından değerlendirecek olursak:
İSG Profesyonelleri’nin durumu:
NOT: Tablolar oluşturulurken kabüllenme:
(İSG Profesyonellerinin aylık 10800 dk./180 saat çalıştırabileceği kabüllenilmiştir. C sınıfı uzmanların 1/1/2017 tarihine kadar tehlikeli sınıfa, B sınıfı iş güvenliği uzmanlarının 1/1/2018 saatine kadar çok tehlikeli sınıfta yer alan bir işyerine hizmet verebileceği kabüllenilmiştir.)
| No | İSG Profesyoneli | İstanbul | Kendi sınıfında bakabileceği çalışan sayısı | Bir üst sınıfta bakabileceği çalışan sayısı |
| 01 | C sınıfı Uzman | 16065 | 17,350,000 | 8, 675, 100 |
| 02 | A sınıfı Uzman | 4164 | 1,124,280 | – |
| 03 | B sınıfı Uzman | 3363 | 1,816,020 | 908,000 |
| No | İSG Profesyoneli | İstanbul | Az tehlikeli sınıfta bakabileceği çalışan sayısı | Tehlikeli sınıfta bakabileceği çalışan sayısı | Çok Tehlikeli sınıfta bakabileceği çalışan sayısı |
| 04 | İşyeri Hekimi | 7369 | 15,917,040 | 7,958,520 | 5,305,680 |
| 05 | Diğer Sağlık Personeli | 17026 | – | – | 18,388,080 en çok , 9.194,040 en az |
Sonuç:
İstanbul çalışma gücüne 5 milyon 700 bin kişilik katılımla yani % 19,7’lik katkı ile ülkemizin dinamosudur. 5 milyon 700 bin çalışanın bulunduğu bu şehirde İSG profesyonelleri güncel sayısı itibari ile yeterli sayıda hizmet verilebileceği saptanmıştır. 588 OSGB’nin İstanbul’da yer alması oransal olarak mevcut kapasitenin yeterli olduğunu göstermektedir. Ancak OSGB’lerde ortalama kaç personelin bulunduğu, bunlardan kaçının iş güvenliği uzmanı olduğu ve hangi sınıfta yer aldığı, kaç işyeri hekimi bulunduğu, kaç adet diğer sağlık personeli istihdam ediliğinin herhangi bir verisi bulunmamaktadır. Bu verilerin temin edilmesi ile birlikte daha sağlıklı bir analiz yapılabilir. Ancak sistem üzerinde mevcut İSG profesyonelleri sayısı ile sadece İstanbul’da bulunan İş Güvenliği uzmanı sayısı ile neredeyse Türkiye geneline hizmet verilebileceği söylenebilir.
Son Yorumlar